بيماري سلياك كه به آن آنتروپاتي حساس به گلوتن نيز گفته مي‌شود، نوعي واكنش ايمني به ماده گلوتن است كه اين پروتئين در گندم، جو و چاودار وجود دارد.
بيماري سلياك
اگر بيماري سلياك داريد، خوردن گلوتن موجب تحريك واكنش ايمني در روده كوچك مي‌شود. با گذشت زمان، اين واكنش به روده كوچك آسيب وارده كرده و مانع از جذب بعضي مواد مغذي (بد جذبي) مي‌شود. آسيب وارد شده به روده، اغلب باعث اسهال، خستگي، كاهش وزن، نفخ و كم خوني شده و مي‌تواند منجر به عوارض جدي شود. همراه مجله دلتا باشيد.
علل بروز بيماري سلياك
بيماري سلياك ناشي از تداخل ميان ژن‌ها، غذا‌هاي حاوي گلوتن و ديگر عوامل محيطي است، اما علت دقيق آن مشخص نيست. شيوه تغذيه نوزادان، عفونت‌هاي دستگاه گوارش و باكتري‌هاي روده‌اي ممكن است در ايجاد بيماري سلياك نقش داشته باشند.
گاهي اوقات پس از عمل جراحي، بارداري، زايمان، عفونت ويروسي يا فشار عاطفي شديد، ممكن است بيماري سلياك براي اولين بار فعال شود.
زماني كه دستگاه ايمني بدن، بيش از حد به غذاي حاوي گلوتن واكنش نشان دهد، اين واكنش سبب آسيب به پرز‌هاي كوچك در ديواره روده مي‌شود. اين پرزها ويتامين، مواد معدني و ديگر مواد مغذي موجود در غذاها را جذب مي‌كنند.
علائم بيماري سلياك
علائم و نشانه‌هاي بيماري سلياك در كودكان و بزرگسالان متفاوت است. علائم شايع در بزرگسالان عبارتند از اسهال، خستگي و كاهش وزن. همچنين ممكن است نفخ و گاز معده، درد شكم، حالت تهوع، يبوست و استفراغ را نيز تجربه كنند.
با اين حال بيش از نيمي از بزرگسالان مبتلا به بيماري سلياك، علائم و نشانه‌هايي دارند كه به دستگاه گوارش مرتبط نيستند، از جمله:
- كم خوني، كه معمولا ناشي از كمبود آهن است
- پوكي استخوان يا نرمي استخوان
- خارش و تاول زدن پوست (درماتيت هرپتي فرم)
- آسيب به ميناي دندان
- زخم‌هاي دهاني
- سردرد و خستگي
- آسيب به دستگاه عصبي، از جمله بي حسي و سوزش در پا و دست، اختلال در تعادل و اختلالات شناختي
- درد مفاصل
- كاهش عملكرد طحال
- ريفلاكس اسيد و سوزش معده
راه‌هاي درمان بيماري سلياك
استفاده از رژيم غذايي بدون گلوتن، به طور دقيق و مداوم، تنها راه كنترل بيماري سلياك است. علاوه بر گندم، غذا‌هاي حاوي گلوتن عبارتند از:
- جو
- بلغور
- دورم (نوعي گندم سخت و زبر كه از آرد آن ماكاروني مي‌سازند)
- حريره
- آرد گندم سبوس دار
- مالت
- چاودار
- آرد سمولينا
- گندم آلماني
- تريتيكال (گياهي كه از پيوند گندم و زيره به وجود آمده است)
زماني كه گلوتن را از رژيم غذايي خود حذف كنيد، التهاب روده معمولا طي چند هفته، كاهش پيدا خواهد كرد. درمان و بهبودي كامل ممكن است چندين ماه تا چندين سال طول بكشد؛ اما زمان بهبودي در كودكان سريع‌تر از بزرگسالان است.
علاوه بر اين، گلوتن مي‌تواند به صورت پنهان در غذاها، دارو‌ها و محصولات غير خوراكي نيز وجود داشته باشد. از جمله:
- نشاسته اصلاح شده، مواد نگهدارنده و تثبيت كننده‌هاي مواد غذايي
- دارو‌هاي بدون نسخه و تجويزي
- ويتامين و مكمل‌هاي مواد معدني
- مكمل‌هاي گياهي و تغذيه‌اي
- رژ لب
- خمير دندان و دهانشويه
- چسب نامه و تمبر
- خمير بازي
ويتامين و مكمل‌هاي مواد معدني
اگر دچار كمبود مواد مغذي باشيد، پزشك ممكن است ويتامين و مواد معدني را براي شما تجويز كند. مانند:
- كلسيم
- فولات
- آهن
- ويتامين B-۱۲
- ويتامين D
- ويتامين K
- روي
ويتامين‌ها و مكمل‌ها معمولا به صورت قرص مصرف مي‌شوند. اگر دستگاه گوارش شما در جذب ويتامين‌ها مشكل داشته باشد، پزشك ممكن است نوع تزريقي آن‌ها را تجويز كند. مطمئن شويد كه ويتامين‌ها و مكمل‌ها بدون گلوتن هستند.
با مجله سلامتي دلتا همراه باشيد