ويتامين K نقش مهمي در انعقاد خون و جلوگيري از خونريزي شديد ايفا مي‌كند. ويتامين K برخلاف بسياري از ساير ويتامين‌ها، معمولا به صورت مكمل غذايي مصرف نمي‌شود.
ويتامين K در حقيقت، گروهي از ويتامين‌هاي محلول در چربي است. مهمترين تركيبات ويتامين K هم كا ۱ و كا ۲ هستند. ويتامين K۱ در سبزيجات سبز برگ‌دار و برخي ديگر از سبزيجات وجود دارد. ويتامين K ۲ نيز عمدتا در گوشت، انواع پنير و تخم‌مرغ وجود دارد و توسط باكتري‌هاي روده سنتز مي‌شود. در اين مطلب از مجله دلتا درباره علائم كمبود ويتامين k صحبت خواهيم كرد.
علائم كمبود ويتامين K
علامت اصلي كمبود ويتامين K، خونريزي شديد است. دقت داشته باشيد كه خونريزي ممكن است در نواحي از بدن به غير از محل بريدگي يا زخم به وجود بيايد. خونريزي همچنين ممكن است در صورتي مشخص شود كه فرد:
- به راحتي دچار كبودي شود
- در زير ناخن لخته‌هاي كوچك خون به وجود بيايد
- خونريزي در غشاهاي مخاطي كه در امتداد پوست قرار دارند
- مدفوع تيره و قير مانند و حاوي مقاديري خون
علل و دلايل كمبود ويتامين K در بدن
اگرچه كمبود ويتامين K در بزرگسالان غيرمعمول است، اما افراد خاصي در صورت دارا بودن يكي از شرايط زير در معرض خطر بيشتري قرار دارند كه عبارتند از:
- مصرف داروهاي ضد انعقاد خون، كومارين مانند وارفارين كه خون را رقيق مي‌كند
- مصرف داروهاي آنتي‌بيوتيك
- ابتلا به بيماري كه موجب اختلال در جذب چربي مي‌شود (بيماري سوء جذب چربي)
- رژيم غذايي با مقادير بسيار پايين ويتامين K
داروهاي ضد انعقاد خون و مشتقات كومارين با توليد پروتئين‌هايي كه در لخته شدن خون نقش داشته تداخل دارند
برخي داروهاي آنتي‌بيوتيك نيز موجب مي‌شوند كه توليد ويتامين K در بدن كاهش پيدا كند. ساير داروهاي آنتي‌بيوتيك نيز ممكن است موجب كاهش اثر ويتامين K در بدن شوند.
تشخيص كمبود ويتامين K
در ابتدا پزشك بايد سوابق پزشكي فرد را بداند تا تشخيص دهد كه فرد در معرض كمبود ويتامين K قرار دارد. معمولا افرادي در معرض خطر قرار دارند كه:
- داروهاي ضد انعقاد خون مصرف مي‌كنند
- داروهاي آنتي‌بيوتيك مصرف مي‌كنند
- مبتلا به بيماري كه موجب اختلال در جذب چربي شده هستند
به احتمال زياد پزشك آزمايش انعقادي به نام «آزمايش زمان پروترومبين (PT)» را انجام مي‌دهد تا تشخيص دهد كمبود ويتامين K باعث بروز علائم شده است. در اين آزمايش خون مدت زمان انعقاد خون محاسبه مي‌شود. در اين آزمايش، نمونه خون از طريق يك سرنگ از فرد گرفته مي‌شود. سپس با افزوده شدن مواد شيميايي به خون، واكنش‌هاي نمونه خون بررسي مي‌شود.
درمان كمبود ويتامين K
درمان كمبود ويتامين K داروي فيتوناديون بوده كه همان ويتامين K ۱ است. بيشتر اوقات پزشكان اين دارو را به صورت خوراكي تجويز مي‌كنند. پزشك همچنين ممكن است اين دارو را به بيمار تزريق كند. دوز مصرف اين دارو براي بزرگسالان بين ۱ تا ۲۵ ميلي‌گرم است.
پزشكان براي كساني كه داروي ضد انعقادي مصرف مي‌كنند، دوز فيتوناديون كمتري تجويز مي‌كنند. به طور معمول اين دوز در حدود ۱ تا ۱۰ ميلي‌گرم است. اين امر براي جلوگيري از عوارض ناشي از تداخل داروهاي ضد انعقاد خون در توليد ويتامين K در بدن است. بنا به توصيه آكادمي پزشكي اطفال آمريكا (AAP)، بايد به نوزادان تازه متولد شده ۰،۵ تا ۱ ميلي‌گرم ويتامين K تزريق شود. اگر مادر داروهاي ضد انعقاد يا ضد تشنج مصرف كرده باشد، ممكن است دوز بيشتري لازم باشد.
پيشگيري از كمبود ويتامين K
مقدار مصرف روزانه مشخصي براي ويتامين K در نظر گرفته نشده است. اما متخصصان تغذيه مصرف متوسط روزانه ۱۲۰ ميكروگرم را براي مردان و ۹۰ ميكروگرم را براي زنان كافي مي‌دانند. برخي از مواد غذايي از جمله سبزيجات سبز برگ‌دار حاوي مقدار بسياري بالايي ويتامين K هستند و تمام ميزان ويتامين K مورد نياز بدن را در يك وعده تأمين مي‌كنند.
يك بار تزريق ويتامين K در بدو تولد مي‌تواند از بروز مشكل در نوزادان پيشگيري كند.
افرادي كه مبتلا به سوء جذب چربي هستند بايد براي مصرف مكمل‌هاي ويتامين K و كنترل سطح آن با پزشك خود مشورت كنند. افرادي كه وارفارين و داروهاي ضد انعقاد مشابه آن را مصرف مي‌كنند نيز به همين ترتيب بايد با پزشك خود مشورت كنند.
همچنين بخوانيد:
از خوردن آلبالو خشكه غافل نشويد!
درمان گلو درد با داروهاي گياهي
موثرترين روش هاي تقويت سيستم ايمني بدن
با مجله سلامتي دلتا همراه باشيد